Yıldızların ömürlerini tamamladıkları vakit süpernova ismi verilen görkemli patlamalarla yok olduklarını biliyoruz. Tekrar de bu olayı gözlemlemek epey sıkıntı, uzayın sonsuzluğunda bir yıldızın son anlarını yakalama ihtimali epey düşük.
Kümelenmiş olan galaksilerin de yardımıyla memleketler arası bir takım, uzayın derinliklerinde gerçekleşen bir süpernovanın yaydığı parlak ışıkları üç kere ölçümleyebilmeyi başardı. Bu müşahedelerden gelen bilgiler, yıldızların sonu ile ilgili teorileri de test etmeye yarayacak.
Teleskopların bile göremeyeceği uzaklıkta bir süpernova
Yıldızın kendisi gezegenimize epeyce uzakta bulunuyor. Rastgele bir teleskopla görüntüleyemeyeceğimiz aralıkta, 11,5 milyar ışık yılı uzaklıktaki bu yıldızın son ışıkları da gezegenimize olan seyahatini tamamlarken, yıldızın ışıklarını öbür tüm galaksilerin ışıklarından ayırmak da güçlü bir meydan okuma oldu.
Yıldızın ışıklarını ayırabildiğinde ise bilim insanları, bu gök cisminin nasıl “yaşadığını ve öldüğünü” ortaya çıkarmayı başardı. Yerçekimindeki dalgalanmalardan ötürü gelen ışıktaki alışılmışın dışında bükülmeler ve kaymalar, süpernovanın varlığını ortaya çıkarmayı başardı. Einstein geçişi ismi verilen bu konfigürasyon, yıldızın hayatı hakkında bilgiler ortaya çıkardı.
Sekiz gün boyunca incelenen parlamalar ve ışık değişimleri, süpernovanın bir haftada önemli halde soğuduğunu gösterdi. Bu da ileride yıldızların nasıl sğpernovalara dönüştüğünü tam olarak kestirebilmemizi sağlayacak bir gelişme olarak gösteriliyor.
Araştırmacılara nazaran bu yıldız, patlamadan evvel bizim Güneş’imizin 530 katı hacme ulaşmıştı. Yıldızlar, nükleer yakıtları bittiğinde evvel epeyce genişler, sonrasında da süratle kendi çekirdeklerine yanlışsız çöker. Bu çöküşün akabinde da dev bir nükleer patlama olan süpernova ile ömürlerini tamamlar. Yeni müşahede sayesinde bu süreç çok daha ayrıntılı halde incelenebilecek.
Çalışma, Nature dergisinde yayımlandı.
